آماده شدن برای بارداری امروزه با توجه به پیشرفتهای علمی و تکنولوژیهای جدید، به مرحلهای مهم در زندگی فرد تبدیل شده است. مشخص شده که نه فقط دوران بارداری، بلکه دوران قبل از حاملگی نیز برای سلامت مادر و جنین حیاتی است. در گذشته، بیشتر توجهات معطوف به ۹ ماه دوران حاملگی بود، اما امروزه به این نتیجه رسیدهاند که ۳ ماه قبل از بارداری نیز باید برای آمادگی جسمی و روحی فرد در نظر گرفته شود. به عبارت دیگر، برای سلامت کامل مادر و نوزاد، ۱۲ ماه باید به حساب بیاید که ۳ ماه قبل از بارداری و ۹ ماه دوران حاملگی را شامل میشود. یکی از مهمترین گامها در این دوران، انجام مشاوره ژنتیک است. این مشاوره به زوجین کمک میکند تا از وضعیت ژنتیکی خود مطلع شوند و خطرات احتمالی انتقال بیماریهای ارثی به فرزند را بررسی کنند. آزمایشهای ژنتیکی پیش از بارداری میتواند به کاهش خطرات ناشی از بیماریهای ارثی مانند تالاسمی، سیستیک فیبروز و سایر اختلالات ژنتیکی کمک کند و سلامت فرزند آینده را تضمین نماید. در نتیجه، اگر خانمی تصمیم به بارداری دارد، باید علاوه بر توجه به دوران حاملگی، به سلامتی خود در ماههای پیش از بارداری نیز توجه کند تا بارداری موفق و سالمی را تجربه کند. این اقدامات پیشگیرانه نه تنها برای مادر، بلکه برای سلامت جنین و نوزاد نیز ضروری است.
یکی از نخستین گامها برای آمادگی قبل از بارداری، مشاوره ژنتیکی است. این مشاوره به زوجین کمک میکند تا از وضعیت ژنتیکی خود مطلع شوند و خطرات احتمالی انتقال بیماریهای ارثی به فرزند را بررسی کنند. بسیاری از بیماریها مانند سندروم داون، تالاسمی، سیستیک فیبروز، و هموفیلی بهطور ژنتیکی به نسلهای بعد منتقل میشوند. با انجام آزمایشهای ژنتیکی پیش از بارداری، زوجین میتوانند از این خطرات آگاه شوند و در صورت لزوم تصمیمات لازم را برای سلامت نسل آینده اتخاذ کنند.
قبل از بارداری، انجام یک ویزیت پزشکی کامل از اهمیت بالایی برخوردار است. پزشک متخصص میتواند وضعیت سلامت عمومی فرد را ارزیابی کند، از جمله بررسی فشار خون، قند خون، و سطح ویتامینها و مواد معدنی بدن. این ارزیابیها به تشخیص مشکلاتی مانند دیابت، فشار خون بالا یا مشکلات تیروئید که میتوانند بر بارداری تأثیر بگذارند، کمک میکنند.
آماده شدن برای بارداری به معنای مراقبت از تغذیه است. دریافت فولات (ویتامین B9) یکی از مهمترین مکملهای توصیه شده برای زنان در دوران قبل از بارداری است. فولات به پیشگیری از مشکلات جدی مانند نقص لوله عصبی در جنین کمک میکند. همچنین، مصرف ویتامین D، کلسیم و آهن میتواند به سلامت استخوانها و سیستم ایمنی بدن مادر کمک کند.
قبل از بارداری، داشتن یک سبک زندگی سالم از جمله تغذیه مناسب و ورزش منظم اهمیت زیادی دارد. داشتن وزن سالم میتواند شانس بارداری را افزایش داده و خطرات احتمالی بارداری مانند دیابت بارداری و فشار خون بالا را کاهش دهد. همچنین، ترک سیگار و کاهش مصرف الکل و کافئین ضروری است، چرا که این موارد میتوانند تأثیر منفی بر سلامت جنین و بارداری داشته باشند. البته داشتن یک تغذیه مناسب در طول دوران بارداری نیز اهمیت بسیار زیادی دارد.
تاریخچه پزشکی خانوادگی نیز میتواند در برنامهریزی برای بارداری نقش مهمی داشته باشد. اگر در خانواده زوجین بیماریهای خاصی وجود دارد، مانند بیماریهای قلبی، سرطان، یا اختلالات ژنتیکی، مهم است که این اطلاعات با پزشک در میان گذاشته شود. پزشک میتواند بر اساس این اطلاعات، آزمایشهای خاصی را برای بررسی وضعیت سلامت فرد و جنین توصیه کند.
آماده شدن برای بارداری تنها به جنبههای فیزیکی محدود نمیشود. وضعیت روانی و عاطفی والدین نیز میتواند تأثیر زیادی بر بارداری و سلامت کودک داشته باشد. استرس و نگرانیهای ناشی از بارداری ممکن است باعث مشکلاتی مانند زایمان زودرس شوند. بنابراین، به زوجین توصیه میشود که آمادگی روحی لازم برای پذیرش یک تغییر بزرگ در زندگی را داشته باشند و از حمایتهای روانشناسی در صورت نیاز بهرهمند شوند.
آماده شدن برای بارداری یک فرآیند جامع است که نیاز به توجه به جنبههای مختلف زندگی فرد دارد. مشاوره ژنتیکی، ویزیتهای پزشکی، تغذیه مناسب، سبک زندگی سالم و آمادگی روحی میتوانند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت مادر و کودک داشته باشند. با رعایت این نکات، میتوان بارداری سالم و موفقی داشت که به رشد و توسعه کودک کمک کند.
بنیاد پیشگیری از معلولیت های مادرزادی و ژنتیک خراسان رضوی به همت خیرین و مساعدت سازمان بهزیستی در تیر ماه سال 1388، با هدف کاهش معلولیت در جامعه در شهر مقدس مشهد تاسیس گردید. خیرین بنیاد در عملی کم سابقه درسطح کشور پس از پژوهشها و تحقیقات به عمل آمده جهت سرمایه گذاری در امور خیر مانـــدگار به این نـــتیجه رسیدند کـه جــهت پیــــشگیری از مــــعلولیتهای مــــادرزادی بنیاد یاد شده را تاسیس نمایند.